ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਮੰਚ ਦੀ ਸਥਾਪਣਾ– ਗੰਭੀਰ ਸੰਵਾਦ ਰਚਾਉਣ ਅਤੇ ਬਣਦੇ ਸਨਮਾਣ ਦੇਣ ਲਈ

ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਮੰਚ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ

ਮੇਰਾ ਨਿੱਜੀ ਤਜਰਬਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਹਿਤਕ ਸੰਸਥਾ, ਆਪਣੀ ਸਥਾਪਤੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕੁਝ ਵਰ੍ਹੇ ਨਿੱਠ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਿੱਟੇ ਕੱਢਦੀ ਹੈ। ਫੇਰ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਦੀ ਆਪਸੀ ਖਿਚੋਤਾਣ ਕਾਰਨ, ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਖੜੋਤ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਹ ਸੰਸਥਾ ਸਾਹਿਤਕ ਪਿੜ ਵਿਚੋਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਅਕੈਡਮੀ ਨਾਲ ਵੀ ਇੰਝ ਹੀ ਵਾਪਰਿਆ। ਆਪਣੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਣ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਕਈ ਨਾਵਲਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਾਵਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਸੰਵਾਦ ਰਚਾਏ। ਫੇਰ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਨਿਰਪੱਖ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣ ਵਿਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਪੇਸ਼ ਆਉਣ ਲੱਗੀਆਂ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਚਕਮ ਮੱਧਮ ਪੈ ਗਈ।

ਨਾਵਲ ਅਕੈਡਮੀਆਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਭਾਵੇਂ ਰੁਕ ਗਈਆਂ ਪਰ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿਊਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਦੋਸਤਾਂ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੇ ਸਲਾਹ ਦਿਤੀ। ਕਿਹੜਾ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਲੈਣਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਸੰਸਥਾ ਬਣਾ ਲਈ ਜਾਵੇ। ਦੋਸਤਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੇ ਫੁੱਲ ਚੜਾਏ। ‘ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਮੰਚ ਲੁਧਿਆਣਾ’ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆ ਗਈ।

ਇਸ ਮੰਚ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਹੀ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਮਿੱਥ ਲਏ ।

ਪਹਿਲਾ ਸੀ ਸਥਾਪਿਤ ਬਜ਼ੁਰਗ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਉਤਸਵ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮਨਾਉਣਾ। ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਮੰਚ ਵੱਲੋਂ ਚਾਰ ਵੱਡੇ ਸਮਾਗਮ ਰਚੇ ਗਏ। 24 ਮਾਰਚ 2013 ਨੂੰ ਬਰਨਾਲੇ ਡਾ.ਐਸ.ਤਰਸੇਮ ਦਾ, 23 ਮਾਰਚ 2014 ਨੂੰ ਫੇਰ ਬਰਨਾਲੇ ਜਗਤਾਰ ਦਾ, 24 ਅਕਤੂਬਰ 2014 ਨੂੰ ਮਲੇਰਕੋਟਲੇ ਬਸੰਤ ਕੁਕਾਰ ਰਤਨ ਦਾ ਅਤੇ 19 ਦਸੰਬਰ 2015 ਨੂੰ ਲੁਧਿਆਣੇ ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਔਜਲਾ ਦਾ।

ਦੂਜਾ ਸੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ, ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਦਾ, ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਥਾਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਚਿੰਤਕਾਂ ਨਾਲ ਸੰਵਾਦ ਰਚਾਉਣਾ। ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਵੱਡੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਨਾਮਵਰ ਚਿੰਤਕਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲੁਧਿਆਣੇ ਸੱਦ ਕੇ, ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਦੀਆਂ ਗਹਿਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਸਮਝਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਤੀਸਰਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਤਾਂ ਉੱਚ ਪੱਧਰ ਦਾ ਰਚਿਆ ਪਰ ਜੁਗਾੜਬੰਦੀ ਵਿਚ ਪੱਛੜ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਸਾਹਿਤਕ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਬਣਦੀ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕੇ।

ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰਸਿਧ ਹਿੰਦੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਵਾਦ

ਪਹਿਲਾ ਸਾਹਿਤਕ ਸਮਾਗਮ